Deze mailwisseling heeft te maken met de termen zoals ze in de operante conditionering gebruikt worden.
Voor de plaatsing op deze pagina werden kleine wijzigingen aangebracht omdat het anders, buiten de context van de discussie, vrijwel onleesbaar zou zijn.

______________________________________________________________

>Maar ik blijf me verbazen over de termen die er gebruikt worden. […]
>Ik vraag me af of er meer mensen zijn die hier wat over te zeggen hebben>

Je hebt natuurlijk volkomen gelijk. Een van de problemen is dat in het dagelijks gebruik termen misbruikt worden, ze hebben dan een andere betekenis dan zoals het volgens de OC (operante conditionering) terminologie zou moeten zijn.

Denk maar eens mee: als je een training bezoekt waar men op de “klassieke” manier traint, dan zul je de instructeur regelmatig horen zeggen dat de hond gecorrigeerd moet worden. Hij bedoelt dan dat de geleider een ruk aan de ketting moet geven, waarmee de hond een pijnprikkel toegediend krijgt. De verwachting is dan dat het gedrag af zal nemen. In de OC is een correctie (of straf) echter gedefinieerd als alles wat leidt tot een vermindering van de bereidheid het gedrag te herhalen. Correctie (of straf) is dus het gevolg dat de prikkel heeft op het gedrag, en niet de prikkel zelf.

Er zitten dus (naar mijn gevoel) twee fouten in het dagelijks gebruik van de kreet “correctie”.

1. Als je de termen goed gebruikt zou de instructeur niet moeten zeggen dat je de hond moet corrigeren, maar dat je het gedrag moet zien te corrigeren. Dit is nogal essentieel, je straft niet de hond maar het gedrag!
2. Een correcte instructie zou dan zijn “doe je hond pijn!” (uiteraard in de hoop dat daardoor het gedrag zal afnemen, maar dat wordt een hele mond vol :-)).

Maar ja, als je op een hondentraining regelmatig te horen krijgt dat je je kameraadje pijn moet doen dan heb je in no-time geen cursisten meer. En dus roepen hele volksstammen elke zaterdag “corrigeren!!”, want dat klinkt wat vriendelijker. Maar het is onzin!

______________________________________________________________

 >dus correcties geven die niet het effect hebben dat je beoogt (als je dat al
>moet doen dan) is gewoon “hondje pesten” toch?>

Ja, maar ik teken hier weer protest aan tegen “correcties geven” 🙂 Je geeft (met een ketting) pijnprikkels (geen correcties). Die pijnprikkels kunnen er toe leiden dat het gedrag afneemt, en dan pas kun je spreken van correctie (van het gedrag). Als een “gegeven correctie” niet het gewenste effect heeft is het dus geen correctie maar ordinaire pijn. Denk ook eens aan “straf” zoals we dat tussen mensen gebruiken.

Het is gebruikelijk dat er bij straf twee elementen zitten: genoegdoening (wraak) tegenover de benadeelden of slachtoffers van een misdrijf, en “opvoedkundig” (men hoopt dat de gestrafte het gewraakte gedrag niet zal willen herhalen). Niet zo gek lang geleden (en in sommige culturen nog steeds) werden lijfstraffen toegepast, zoals geselen of stokslagen. Pijnprikkels die duidelijk appelleren aan “wraak”. Je straft hierbij de persoon (die er pijn door krijgt, dit is de boetedoening), maar of het ongewenste gedrag er door veranderd (gecorrigeerd) wordt weet je pas na verloop van tijd.

Datzelfde onderscheid maak ik graag bij honden. Je kan de hond straffen (door hem pijn te doen met een slipketting), maar pas als het ongewenste gedrag er door afneemt mag je zeggen dat het gedrag gecorrigeerd (of gestraft) is. Een ruk aan de slipketting kan zo wel de hond (fysiek) straffen, maar het hoeft niet te betekenen dat het gedrag gecorrigeerd wordt. Als deze pijnprikkels geen positief effect hebben op het ongewenste gedrag mag je inderdaad spreken van “hondje pesten”. Daarom heb ik het ook liever niet over “correctie” als iemand een ruk aan de ketting geeft.

______________________________________________________________

>Maar……..het onthouden van een verwachte
>beloning kunnen we dat ook omschrijven als straf???>

Yes!!!
Dat is de negatieve straf, naar mijn mening een van de “elegante” manieren om gedrag te modificeren.

Neem als voorbeeld een (herders)hond die agressie laat zien naar andere honden.De reden hiervoor is heel vaak angst. Het beest is niet zeker en wil de afstand tussen zichzelf en die engerd het liefst groter maken. Een engerd op afstand is immers veel minder eng. De eerste keus bij herdershonden is vaak vluchten, maar aangelijnd op het trainingsveld lukt dat niet. De hond wil de engerd toch ontwijken, en de instructeur roept “corrigeren!”. De baas geeft dan een ruk aan de lijn en de hond krijgt pijn in zijn nek door de slipketting.

De hond leert nu dat zijn angst terecht was: die engerd zorgt ook nog voor pijn. Als vluchten niet meer kan hou je agressie over (het flight- fight conflict). De hond gaat dus grommen of blaffen. Als die engerd nu verdwijnt (en dat gebeurt vaak, dit soort dingen zie je nogal eens bij de hondgewenningsoefeningen waarbij iedereen in beweging is) leert de hond dat agressie werkt, die griezel gaat immers opeens weg.

Het gedrag zal dus herhaald worden.Om dit te doorbreken helpen “ketting correcties” echt niet, die pijn was immers onderdeel van het aanleren van de agressie. Wat wel kan helpen is er voor te zorgen dat agressie niets oplevert. Met zorgvuldige regie kun je er voor zorgen dat de verwachte beloning (een verdwijnende opponent) niet komt: de opponent verdwijnt niet als de hond agressie laat zien, maar verdwijnt juist wel als de hond op de baas let.Het ongewenste gedrag (agressie) zal hierdoor afnemen, en dus heb je het per definitie over straf.

En het is negatieve straf omdat de beloning weggenomen wordt.